منافع اقتصادی اروپا در ایران چقدر است؟

اعلام آمریکا مبنی بر اعمال تحریم‌های اقتصادی سنگین علیه ایران با واکنش طرف‌های اروپایی امضاء کننده توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران مواجه شده است. به طوری که آنها وعده داده‌اند که تمام تلاش خود را برای حفظ منافع اقتصادی خود در ایران به کارخواهند بست. تأکید طرف‌های اروپایی از جمله فرانسه و آلمان بر حفظ قراردادهایی است که شرکت‌های اروپایی در فاصله اجرای برجام با طرف‌های ایران منعقد کرده‌اند. همچنین در این مدت این کشورها موفق شده‌اند تا بخشی از بازار از دست رفته ایران برای کالاهای اروپایی را با افزایش صادرات تصاحب کنند. حال این سوال مطرح است که در مجموع منافع اقتصادی اروپا در دوره اجرای توافق هسته‌ای با ایران به چه میزانی افزایش یافته که اکنون آنها از مقاومت در برابر خواست متحد سابق خود یعنی ایالات متحده آمریکا سخن می‌گویند؟

آلمان

آلمان که بزرگ‌ترین صادرکننده اروپایی به ایران محسوب می شود، پس از امضاء توافق هسته‌ای با ایران، در سال ۲۰۱۶ صادرات خود به ایران با ۲۲ درصد رشد به ۲.۵۷ میلیارد یورو افزایش داد. این روند صعودی در سال ۲۰۱۷ نیز ادامه یافت و صادرات این کشور به ایران با ۱۵.۵ درصد افزایش به ۲.۹۷ میلیارد یورو رسید. در این مدت صادرات ایران به آلمان نیز رشد کرده است. ایران که در سال ۲۰۱۶ میلادی ۳۱۴ میلیون یورو کالا به آلمان صادر کرده بود، در سال میلادی گرشته این رقم را تا ۴۱۰ میلیون یورو افزایش داد.

سهم عمده کالاهای صادراتی آلمان به ایران شامل ماشین آلات صنعتی و محصولات دارویی و غذایی است.

شرکت کهنه کار زیمنس با سابقه ۱۵۰ ساله در صنعت آلمان پس از غیبت چندساله بار دیگر در ماه مارس سال ۲۰۱۶ میلادی به ایران بازگشت و همکاری مجدد خود را با گروه مپنا در زمینه تولید توربین‌های گازی و ژنراتورهای نیروگاهی آغاز کرد. در ژانویه سال ۲۰۱۷ دو طرف قراردادی برای تولید ۱۲ کمپرسور گازی امضاء کردند.

همچنین شرکت دایملر نیز در ژانویه سال ۲۰۱۶ دو قرارداد برای تولید کامیون‌های مرسدس بنز با طرف‌های ایرانی خود امضاء کرد.

ایتالیا

صادرات ایتالیا به ایران نیز یک سال پس از اجرای برجام ۳۰ درصد افزایش یافت و به ۱.۵ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۱۷ هم این رقم با ۱۲.۵ درصد افزایش به ۱.۷ میلیارد دلار افزایش یافت.

هر چند گروه نفتی «انی» ایتالیا اعلام کرده که دیگر تمایلی به ادامه همکاری با ایران ندارد و تا پایان سال جاری قصد دارد با اتمام قرارداد خرید ماهانه ۲ میلیون بشکه نفت از ایران به حضور خود در ایران پایان دهد ولی ایتالیا نیز در ژانویه سال ۲۰۱۸ میلادی قرارداد یک خط اعتباری ۵ میلیارد یورویی را با ایران امضاء کرد که هدف آن کمک به تامین مالی پروژه‌های صنعتی شرکت‌های ایتالیایی در ایران بود.

بر این اساس شرکت راه آهن «فروی دلو» دو قرارداد احداث خط سریع السیر قطار با ایران منعقد کرده و شرکت ساخت و ساز «فیسانتیری» نیز چند موافقت‌نامه همکاری با شرکت‌های ایران امضاء کرده است.

در همین حال آلبرتو پرسزی، کارآفرین ایتالیایی که برای عقد قرارداد فروش کمپرسور و توربین به ایران سفر کرده در واکنش به اعمال تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران، هرگونه تاخیر کشورهای اروپایی در حمایت از شرکت‌های فعال در ایران را به نفع رقیبی همچون چین دانسته است.

فرانسه

صادرات فرانسه از ۵۶۲ میلیون یورو در سال ۲۰۱۵ به ۱.۵ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۷ رسید.

پس از امضاء توافق هسته‌ای با ایران، شرکت نفتی توتال فرانسه با همکاری شرکت چینی «سی ان سی پی» حدود ۵ میلیارد دلار در پاس جنوبی ایران سرمایه‌گذاری کرده است. همچنین شرکت خودروسازی پژو- سیتروئن حدود ۳۰ درصد بازار خودروی ایران را در اختیار دارد و در این مدت قراردادهای جدیدی را برای تولید و توزیع خودرو در ایران امضاء کرده است.

بریتانیا

ارزش صادرات کالاهای بریتانیایی به ایران نیز به ۱۶۷ میلیون پوند (۱۹۱ میلیون یورو) در سال ۲۰۱۶ رسید که بالاتر از ارزش آن در سال ۲۰۱۱ بود. با این حال، هنوز بسیار پائین‌تر از صادرات ۴۰۰ میلیون پوندی بریتانیا در سال ۲۰۰۰ میلادی است. واردات ایران از بریتانیا نیز در سال ۲۰۱۶ حدود ۴۱ میلیون پوند بوده است.

تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ بریتانیایی در ایران حضور دارند. بریتیش پترولیوم که پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران دیگر فعالیتی در این کشور ندارد. شرکت شل نیز در سال ۲۰۱۶ تنها توافق‌نامه‌ای برای بررسی امکان سرمایه‌گذاری در زمینه نفت و گاز ایران امضا کرده است.

البته پس از برجام چند شرکت بریتانیایی قراردادهایی را در زمینه زیرساخت، مهندسی، نیروگاه‌های خورشیدی و سلامت با طرف‌های ایرانی امضاء کرده‌اند.

اما گروه اروپایی ایرباس که دارای کارخانه‌هایی در فرانسه، آلمان، انگلیس و اسپانیا است، توانسته قراردادی به ارزش ۱۰ میلیارد دلار را برای ساخت ۱۰۰ فروند هواپیما با ایران ایر امضاء کند. تاکنون نیز ۳ فروند از این هواپیماها تحویل ایران شده است.

با وجود گسترش همکاری‌های اقتصادی اروپا با ایران، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده که در پی خروج این کشور از برجام، تحریم‌های جدید اقتصادی علیه اقتصاد ایران وضع خواهد شد که شرکت‌های بین الملی را ناگزیر می‌کند که قراردادهای خود با ایران را لغو کنند.

در واکنش به این اقدام آمریکا، کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان اعلام کرده‌اند که تمام تلاش خود را برای حفظ منافع شرکت‌های خود در ایران به کار خواهند بست. البته باید منتظر ماند دید که ابتکار اروپا برای حفظ قراردادهای اقتصادی خود با ایران آن هم در مواجهه با تحریم‌های آمریکا چه خواهد بود.

منبع: http://fa.euronews.com/2018/05/11/economic-interest-european-countries-iran-usa-sanction-nuclear-deal